khởi thủy hai tiếng Ba Đình

Ngày 02/9/1945, tại vườn hoa Ba Đình (Hà Nội), chủ toạ Hồ Chí Minh đã trịnh trọng đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa - Nhà nước công-nông đầu tiên ở Đông Nam Á. 71 năm trôi qua, 4 chữ “Vườn hoa Ba Đình” đã in sâu vào tâm trí của rộng rãi người dân Việt Nam, nhưng chẳng phải ai cũng tỉ mỉ “Ba Đình” với khởi thủy trong khoảng đâu? tại sao lại gọi là “Ba Đình Hà Nội”.

1. Tôi đem nghi vấn này xin thỉnh giáo Giáo sư Lê Văn Lan trong 1 lần gặp ông đến Bộ Tư lệnh Hải quân (Hải Phòng). Giáo sư cho hay: “Ngay đến người Hà Nội gốc cũng hiểu không tỉ mỉ hoặc hiểu không đúng về Ba Đình, mặc dù nó đậm ý lịch sử và xuất hiện ngay sau lúc chủ toạ Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập ngày 02/9/1945 tại Hà Nội”.

Vườn hoa Ba Đình năm 1945.

Theo Giáo sư Lê Văn Lan, Ba Đình là địa danh phường Ba Đình bây giờ của thị xã Nga Sơn (tỉnh Thanh Hóa), gắn liền có cuộc khởi nghĩa Ba Đình do Đinh Công Tráng cầm quân trong thời gian 1886 - 1887 dưới thời Cần Vương chống thực dân Pháp xâm lược cuối thế kỷ XIX. Trước khi phiên hiệu “xã Ba Đình” thành lập, ở vùng đồng chiêm trũng ngày ngừng thi côngĐây có 3 làng Mỹ Khê, Hương Thọ và Mậu phồn thịnh. Mỗi làng với một ngôi đình, được xây ở vị trí tiện thể Quan sát, không với vật chắn phía trước. Nhìn trong khoảng đình làng Mỹ Khê, dứt khoát phải thấy những đình Hương Thọ và Mậu hưng vượng. Nơi đây, khi mùa mưa đến, mỗi ngôi đình như một ốc đảo nhỏ giữa mênh mông đồng nước. đến được đình, chỉ với thể bằng trục đường độc đạo.

Cuối thế kỷ XIX, thực dân Pháp ồ ạt xâm lược nước ta trên diện rộng. quần chúng tỉnh giấc Thanh Hóa lúc ngừng thi côngĐây nói chung và dân nghèo huyện Trung Sơn (nay là huyện Nga Sơn), trong chậm tiến độ với người dân ở 3 làng Mỹ Khê, Hương Thọ và Mậu hưng thịnh vùng dậy đương đầu chống Pháp. nổi bật cuộc chiến đấu thời ấy là Phong trào Cần Vương. các thủ lĩnh của phong trào như Phạm Bành, Đinh Công Tráng đã họp bàn cùng những tướng lĩnh về kế hoạch vun đắp căn cứ Ba Đình, cùng lúc kêu gọi người dân góp tre, rơm rạ để vun đắp căn cứ công sự. Dân 3 làng Mỹ Khê, Thượng Thọ và Mậu cường thịnh đã nhường nhà cửa, vườn tược, chuyển đi ở nơi khác để nghĩa quân xây căn cứ. Nhờ vậy, chỉ trong 1 tháng, căn cứ Ba Đình đã được tạo lập thành 1 cụm cứ điểm chiến đấu hết sức chắc chắn. Cũng chính từ căn cứ này, phổ thông nghĩa sĩ, người dân đã chống chọi gan dạ và hy sinh tại đây, trong ngừng thi côngĐây mang Anh hùng Đinh Công Tráng.

Lăng chủ tịch Hồ Chí Minh tại quảng trường Ba Đình hiện tại.

Tháng 7/1945, Hà Nội tiến hành đổi tên một số trục đường, trong chậm triển khai sở hữu việc đổi một số tên trục đường với chữ tây mang chữ ta. lúc chậm triển khai, vườn hoa Puginier trước Phủ Toàn quyền được đổi tên thành vườn hoa Ba Đình. Người đổi tên các con đường khi bấy giờ là bác sĩ trần Văn Lai - người Việt Nam trước hết giữ chức Thị trưởng Hà Nội. giảng giải về việc phải đổi tên đường, Giáo sư Lê Văn Lan cho biết: “Hầu hết những tên trục đường khi chậm triển khai ở Hà Nội đều đặt theo tiếng Pháp, do người Pháp đặt. thí dụ Phủ Toàn quyền (nay là Phủ Chủ tịch) đặt là Merlin, có đậm chất lịch sử văn hóa Pháp. khi mà Đó, các nhân tình nước, người có công, nghĩa sĩ của ta thì ko được vinh danh. do vậy việc đặt tên đường, tên thị trấn ở Hà Nội khi chậm triển khai là 1 cải cách mang ý nghĩa và tiếng vang lớn”.

Sau lúc bác sĩ trần Văn Lai tắt thở, ngày 30/8/1945, chủ tịch Chính phủ Hồ Chí Minh đã mời bác sĩ trần Duy Hưng khiến cho Thị trưởng Hà Nội. 1 trong các nhiệm vụ mà ông trần Duy Hưng được giao lúc chậm tiến độ là tiếp tục công việc của ông trằn Văn Lai đã làm: xây dựng Công trình và ra thông qua việc đổi tên và đặt tên phần đông các đường phường và công trình công cộng của Thủ đô Hà Nội theo nguyên tắc xoá bỏ tàn dư thực dân, tôn vinh những chiến công và danh nhân Việt Nam, bảo tàng những địa danh truyền thống trong Đó có tên của những phường, phường trong khu thị trấn cổ và tiếp nhận có điều chỉnh các quyết định của người đi trước mình.

2. Trước ngày 02/9/1945, vườn hoa Ba Đình đã thành địa điểm lịch sử khi được chọn để vun đắp lễ đài. Lễ đài đấy, ngay trên cổ với bồn hoa cỏ hình tròn, mang vòng xuyến phổ thông. Đây chính là nơi tập hợp nửa triệu người khi Đó khiến lễ “Thề độc lập”. Tại đây, ngày 02/9/1945, chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập bất hủ, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ cùng hòa, công bố Chính phủ tạm ra mắt quốc dân đồng bào.

Tác giả bài viết (bên phải) bàn luận mang Giáo sư Lê Văn Lan về tên gọi Ba Đình.

Vườn hoa Ba Đình lúc ngừng thi côngĐây là nơi “Lễ trường hằng ngày” của người dân Hà Nội. Sau sự kiện “Thề độc lập” tại chậm tiến độ, Ủy ban Hành chính Hà Nội đã quyết định đổi tên chính thức vườn hoa Ba Đình thành vườn hoa Độc Lập. tới thời kì thực dân Pháp trở lại tạm bợ chiếm Hà Nội (1947-1954), Thị trưởng Hà Nội là Dược sĩ Thẩm Hoàng Tín đã đổi tên vườn hoa Độc lập thành vườn huê hồng Bàng, nhằm cho xứng hợp có tên con đường Hùng Vương chạy dọc hướng Bắc - Nam kéo dài trong khoảng hồ Tây qua. Mãi đến sau ngày phóng thích Thủ đô (10/10/1954), Bộ Tuyên truyền của nước Việt Nam Dân chủ cùng hòa mới quyết định đổi tên gọi lại vườn hoả hồng Bàng thành vườn hoa Ba Đình như trước đây, cùng lúc bảo lưu địa danh nơi Hồ chủ toạ đọc Tuyên ngôn Độc lập.

Sau ngày phóng thích Thủ đô (10/10/1954), Bộ Tuyên truyền của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa mới quyết định đổi tên gọi lại vườn huê hồng Bàng thành vườn hoa Ba Đình như trước đây, song song bảo lưu địa danh nơi Hồ chủ toạ đọc Tuyên ngôn Độc lập.

3. Tháng 8/1987, UBND thị xã Nga Sơn đơn vị kỷ niệm 100 năm Khởi nghĩa Ba Đình. Trong sự kiện này, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã về thăm lại chiến khu Ba Đình, trong Đó thăm 3 làng Mỹ Khê, Hương Thọ và Mậu hưng vượng. Tại buổi trò chuyện mang người dân nơi đây, Thủ tướng mong muốn người dân Ba Đình phát huy truyền thống quê hương, vun đắp kinh tế giàu mạnh trong công đoạn đổi mới, xứng với tên gọi Ba Đình thân thương.

Cũng vào tháng 8/1987, Trường cấp III quận Nga Sơn đã quyết định đổi tên thành Trường Ba Đình để ghi nhớ công ơn của Anh hùng Đinh Công Tráng nhân sự kiện 100 năm Khởi nghĩa Ba Đình. Bài hát “Nắng Ba Đình” của tác nhái Hữu Nguyên cũng xây dựng thương hiệu trong sự kiện này. Lời bài hát: tự hào thay mái trường ngày nay/ một ngày vui nắng về tràn đầy/ rạo rực thay tâm hồn mê say/ là chúng tôi thầy trò yêu dấu/ Ba Đình ơi, Ba Đình ơi/ nắng Ba Đình tỏa sáng nơi nơi/ nay về đây, sở hữu niềm vui/ trên quê hương Ba Đình lịch sử/ vui sao lòng tự hào/ trong tim tình dạt dào/ trong khoảng nay trường được có tên mới/ phơ phới màu cờ/ trên mái trường Nga Sơn mến yêu, được phổ thông thế hệ học trò và quần chúng biết đến và lưu truyền cho tới bây giờ.

hiện giờ, Ba Đình thuộc huyện Nga Sơn (tỉnh Thanh Hóa. Phía Bắc giáp Nga Vịnh, Nam giáp Nga Thắng, Đông giáp Nga Văn, Tây giáp thị xã Hà Trung. bí quyết Ba Đình 3km về phía Đông Nam là núi Sa Liễn (núi Sến). Xa hơn chút nữa là núi Chiêm Ba, Tam Linh, núi Vân Hoàn nằm bên sông Lèn và bến đò Thắm. Phía Tây sở hữu núi Giao Thụy, phía Đông Bắc là dẫy núi Tam Điệp trùng điệp hiểm trở, như bức tường thành bao bọc che chở cho người dân xứ sở dưa hấu mang truyền thuyết Mai An Tiêm và trong khoảng Thức gặp tiên.

Ngày 2/12/1992, tại Quyết định số 3959 QĐ/BVHTT, Chiến khu Ba Đình đã được Bộ Văn hóa - thông tin xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp đất nước.